Το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έλαβε χώρα στις 6 Μαρτίου 2025 θεωρήθηκε ως ένα από τα πλέον σημαντικά για την Ευρώπη από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η κρισιμότητά του έγκειται στο ότι, υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής και των συνταρακτικών εξελίξεων σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κλήθηκαν να εκφράσουν την κοινή τους δέσμευση για στήριξη της Ουκρανίας και της διαδικασίας επανεξοπλισμού της Ευρώπης, με ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα που προτάθηκε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ως πρώτα συμπεράσματα, σε αυτό το αρχικό στάδιο της ανάλυσης των προεκτάσεων των αποτελεσμάτων του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Μαρτίου τονίζεται το γεγονός ότι τα δυο θέματα που συζητήθηκαν, ήτοι αυτό της στήριξης της Ουκρανίας και αυτό της διαδικασίας επανεξοπλισμού της Ευρώπης, πρέπει να διαφοροποιηθούν, αν και στην ουσία είναι σχεδόν αλληλένδετα. Το ένα, δηλαδή, συμβαίνει κυρίως, για το άλλο. Και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και στα δυο ζητήματα.
Όσον αφορά στην στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν παρουσίασε ομοφωνία. Ως ήταν αναμενόμενο, η Ουγγαρία έθεσε βέτο – ιδιαίτερα ανασταλτικός παράγοντας στο κοινό όραμα της Ένωσης, με αποτέλεσμα να καταγράφεται κοινή δήλωση των 26, με το 27ο κράτος – μέλος της Ένωσης να αποστασιοποιείται και την Σλοβακία, στο παρά πέντε ουσιαστικά, να ακολουθεί τους 26 λόγω ενσωμάτωσης στα συμπεράσματα των δικών της θέσεων σε σχέση με το ρωσικό, ουσιαστικά, φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απέτυχε – αν και έντονη η έννοια – να παρουσιάσει ένα ενιαίο, κοινό μέτωπο στις τελευταίες εξελίξεις που αλλάζουν άρδην τα γεωπολιτικά δεδομένα όπως τα γνωρίζαμε, λόγω της αλλαγής της στάσης των Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής. Αν η Ευρώπη είναι ενωμένη ως πλειοψηφία ή αν η Ουγγαρία είναι απομονωμένη, αυτό έχει την σημασία του αλλά όχι τόσο εάν κάποιος αναλογιστεί τους σκοπούς δημιουργίας της Ένωσης.
Από την άλλη, στο έτερο ζήτημα, αυτό δηλαδή της διαδικασίας επανεξοπλισμού της Ευρώπης ως ανακοινώθηκε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο παρόν χρονικό σημείο αυτό παραμένει σε φιλοσοφικό επίπεδο, χωρίς πραγματιστικές προσεγγίσεις, παρόλη την κοινή, ομόφωνη και κατ’ αρχήν αποδοχή του από το σύνολο των 27 κρατών – μελών της Ένωσης, που εκφράζουν, παρεμπιπτόντως διαφορετικές απόψεις όσον αφορά στην υλοποίησή του, ως επίσης έχουν διαφορετικές δημοσιονομικές δυνατότητες. Ο δε χρονικός ορίζοντας – ο οποίος δεν προσδιορίζεται – προφανώς δεν ωφελεί τον κύριο σκοπό του που αφορά στην παροχή στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία.
Με την αναστολή της βοήθειας και στήριξης των ΗΠΑ ως ανακοινώθηκε από τον Πρόεδρο Τραμπ μετά την συγκλονιστική και πρωτοφανή στα διπλωματικά θέσμια συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας προ ημερών, η Ευρώπη καλείται να επωμιστεί το κόστος – οικονομικό και παροχής στρατιωτικού εξοπλισμού – στην Ουκρανία. Κατά πόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα στο παρόν στάδιο και υπό τις πιο πάνω περιστάσεις και δεδομένα, αυτό καθίσταται αμφίβολο. Στην εξίσωση, προφανώς, θα πρέπει να προστεθούν οι εκτιμήσεις κατά πόσον η Ουκρανία θα συνθηκολογήσει με τη Ρωσία για την κατάπαυση του πυρός στη βάση των αμερικανικών απαιτήσεων – εκτιμήσεις οι οποίες παραμένουν αμφίρροπες.
Η κατάληξη του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Μαρτίου δημιουργεί, παρά να επιλύει, βασικά ερωτήματα, μερικά εκ των οποίων περιλαμβάνουν τα ακόλουθα, ρητορικά, επί του παρόντος: Ποιες οι πραγματικές συνέπειες της αλλαγής της στάσης των ΗΠΑ απέναντι: α) στον πόλεμο στην Ουκρανία• β) στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση την δυνατότητα από μόνη της να στηρίξει στρατιωτικά και οικονομικά την Ουκρανία; Έχουν τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη δυνατότητα αύξησης των εξόδων τους για την ενίσχυση της άμυνας τους πέραν του (περίπου) 2% του ΑΕΠ τους, ανεξαρτήτως της άρσης των περιορισμών που υπάρχουν για την δημοσιονομική πειθαρχία; Είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμασμένη απέναντι στις προκλήσεις του παρόντος αλλά και του μέλλοντος; Ποιες οι επιπτώσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το πρίσμα των πιο πάνω εξελίξεων;
